Eğer bu soru aklına takılıyorsa muhtemelen bu sürece ya hemen başlamak istiyorsun ya da hemen başlamak istemiyorsun, bundan çekiniyorsun.
Şimdi her iki durumu da inceleyelim.
Eğer hemen başlamayı istiyorsan muhtemelen yaşadığın sorunlar artık seni o kadar bunaltmış ki daha fazla tahammül edemiyorsun ve bir an önce bu sorunları geride bırakmak istiyorsundur.
Aynı zamanda bu süreçte maddi, manevi yatırım yapacağın için bunu en kısa sürede tamamlamaya ihtiyacın vardır.
EMDR terapisine hemen başlamak istemiyor da olabilirsin. Bu konu çekinmene ve kaygılanmana neden olabilir.
(EMDR TERAPİSİ DETAYLI VİDEO DİZİSİNİ İZLEDİNİZ Mİ?
AŞAĞIDAKİ LİNKTEN ULAŞABİLİRSİNİZ)
Sonuçta EMDR ile birlikte kendine bile itiraf edemediğin, hatırlamakta zorlandığın, hatırladığında seni kötü hissettiren belli rahatsız edici deneyimlere geri dönüp, taşları kaldırıp, bunların altına bakıyoruz.
Bu tabi ki gerekli birşey ama eğlenceli bir iş de değil.
Sonuç olarak, bu noktanın gerekliliğine inansan bile bu karanlık sulara hemen girmek istemeyebilirsin.
Öncelikle terapistine güvenme ihtiyacın olabilir. ”Yetkin mi, beni iyice dinleyecek mi, ona güvenebilir miyim, seansta sıkıntılarım artsa beni rahatlatabilecek mi, bu karanlık sulara onunla birlikte girebilir miyim?” şeklinde belli düşünceler kafanı kurcalıyor olabilir.
Bunlar da gayet makul düşüncelerdir. Kendini hazır hissetmen ve öyle başlaman önemlidir.
Belki hatırladığında bile sana çok fazla rahatsızlık veren, kimseyle paylaşmadığın hassas noktaların olabilir.
Karşındaki kişi uzman terapist olsa da onunla da paylaşmak kolay olmayabilir. Sonuçta o da senin için bir yabancı…
Dolayısıyla da hemen başlamak yerine önce bir hazırlık sürecinden sonra başlamak daha iyi olabilir.
Tabiki diğer bir önemli nokta da, terapi sürecinde “tekrar dönüp bu sorunları hatırlamaya başladığımda o artan duygularımı, bu dalgalanmalarımı kontrol edebilir miyim, buna hazır mıyım?” şeklindeki düşüncelerin için belli bir zamana da ihtiyacın olabilir.
Özetle, EMDR terapisine hemen mi başlamak gerekir yoksa daha yavaş mı başlamak gerekir sorusunun cevabı: ne hemen ne de çok uzatmadan!
EMDR terapisini planlarken hemen başlama ve ağırdan alma isteğinin bir kombinasyonuyla hareket ediyoruz.
Sana bu yazıda EMDR seanslarında ilk olarak nelere dikkat ediyoruz, ne zaman ve nasıl başlıyoruz gibi konularda danışanlarımızla da paylaştığımız türden bilgileri anlatacağım.
Psikoterapi yaklaşımlarında sorunları çözümlemeden önce genel bir değerlendirme yapmak oldukça önemlidir çünkü sorunun ne olduğunu anlamadan o sorunu çözümlemek imkansızdır.
Dolayısıyla genelde psikoterapi yaklaşımlarının ilk 1-2 seansı genel bir değerlendirmeyle geçer.
EMDR için de bu geçerlidir. EMDR terapisinde buna ek olarak bir hazırlık süreci de vardır.
Ortalama olarak değerlendirmeyle hazırlık aşamalarının 2-3 seans geçtiğini söyleyebilirim. Kişiden kişiye, durumdan duruma göre daha az ya da daha uzun süreli olabilir.
Peki, EMDR terapisine başladığımızda ilk kez karşılaştığın terapistinle ilk seansta ve takip eden 2., 3. seanslarda neler oluyor?
Öncelikle tanışma aşaması vardır; kısaca mesleğin, medeni durumun, geldiğin yer gibi belli noktalarla ilgili bilgi alınır. Daha sonrasında; ”seni terapiye getiren sorunlar neler, nasıl başlamış, nasıl devam ediyor, bu sorunu alevlendiren noktalar neler, hayatına nasıl yansıyor, bu sorunları ne kadar sık yaşıyorsun, hangi durumlar tetikliyor, sürdürüyor, bu sorunlar yaşamını nasıl etkiliyor, bu sorunların dışındaki yaşam kaliten nasıl; işin, ilişkilerin, pozitif, güçlü tarafların neler?” gibi birçok konuda bilgi toplanır.
Genel değerlendirmenin sonrasında 2. seansla birlikte daha detaylı bilgilere doğru yavaş yavaş geçiyoruz. Eksik bilgileri tamamlamak için biraz daha zaman ayırıyoruz. Geçmiş yaşantın, çocukluk dönemin, aile ilişkilerin, önceki ilişki deneyimlerin gibi belli noktaları ele alıp inceliyoruz.
Bunları ele alırken de detaylarda çok fazla kaybolmuyoruz çünkü geçmişinde yaşadıklarını saatlerce anlatabilirsin belki ama buna bu aşamada ihtiyacımız yoktur.
Bizim için önemli olan genel haritayı çıkarmak, büyük resmi görebilmektir.
Dolayısıyla belli yaşantılarından ve anlarından sadece birkaç cümleyle bahsetmen yeterli olacaktır.
Tüm bunları yaptıktan sonra özellikle EMDR’ye has bir terapi planı oluşturuyoruz
Paylaştığın olumsuz deneyimlerden oluşan bir travma listesi yapıyoruz.
Daha sonra bu travma listesinden hareketle terapiden beklentilerinin, hedeflerinin, hedeflere ulaşırken öncelikle hangi travmalar üzerinden EMDR çalışacağımızın planını açık bir şekilde yapıyoruz.
Böylece sen de daha net oluyorsun, terapistin de daha net oluyor. Bu da bize daha net bir şekilde sürece başlama fırsatı vermektedir.
Buraya kadar genel bir değerlendirme yaptık, EMDR’de hangi noktalar üzerinde duracağımızın planlamasını yaptık, son aşamada da EMDR’nin hazırlık kısmının tamamlanması var.
Hazırlık kısmının tamamlanmasında da bir oryantasyon aşaması vardır.
Burada da EMDR terapisi nedir, neden işe yarar, teorisi nedir gibi konular için birkaç dakikalık konuşmaya zaman ayırıyoruz.
Benim seninle paylaştığım tarzda, EMDR ile ilgili belli yazıları okuduysan, videoları izlediysen, bu bilgilendirme kısmını daha hızlı bir şekilde geçme şansı olabilir.
Son olarak, hazırlık aşamasında travmaları işleyebilir hale gelmek için bazı gevşeme, rahatlama egzersizleri yapıyoruz.
Bu önemli bir nokta çünkü biz hep travmaları orta tolerans penceresinde işlemeye çalışırız.
Tolerans penceresi nedir?
Terapide, ne çok rahatsızlık düzeyine çıkararak, bunaltıcı derecede sıkıntıları hissederek olumsuz yaşantılarına bakıyoruz ne de suya sabuna dokunmadan, düşük düzeydeki sıkıntılarla vakit kaybediyoruz.
Terapi seanslarında hissedilen sıkıntı düzeyinin orta derecede olması bizim için önemlidir.
İşte bunu orta derecede tutabilmemiz, yaşadığın olayları hatırladığında belli bir düzeyde tutabilmemiz önemlidir.
Eğer ki sıkıntı düzeyin seansta artarsa bunu nasıl rahatlatabileceğimizi bilmemiz gerekiyor.
Bunun için EMDR’nin hazırlık aşamasında güvenli yer, kutu gibi yöntemleri seans içinde birkaç dakika pratik yaparak deneyimlemeni sağlıyoruz.
Böylece sıkıntıların yükseldiğinde dışarıda ya da seansta bunları nasıl rahatlatacağını bilmeni istiyoruz.
Diyelim ki, o gün seans bitti, evine gittin. Evde sıkıntıları hatırladığında belli duyguların tetiklendiğini gördün.
Kendi kendini nasıl rahatlatacağın konusunda bazı becerileri öğrenmiş olmanı tercih ediyoruz.
Tüm bunları 2. ve 3. seans gibi tamamladıktan sonra EMDR ile birlikte belirlediğimiz EMDR planını uygulamaya başlayabiliyoruz.
Özetle EMDR, belli aşamalardan oluşan yarı yapılandırılmış bir terapi yaklaşımıdır.
Bu aşamaların ilki; değerlendirme ve terapiye hazırlık aşamasıdır.
Geçmişteki belli rahatsız edici olaylara ya da genel anlamda sana rahatsızlık veren belli bunaltıcı sorunlara odaklanıyoruz. Bu karanlık sulara girerken sağlam bir yere tutunuyor olmak ve doğru adımlar atabilmede hazırlıklı olmamız bizim için çok önemlidir. Böylece terapi daha etkili ve verimli bir şekilde ilerleyebiliyor.
Peki sence travmalara hemen başlamak mı daha verimli olur yoksa hazırlık süreciyle birlikte kendini hazır hissettiğinde mi başlama daha iyi olur?
Senin için de uygunsa bu konudaki deneyimlerini, görüşlerini aşağıdaki yorumlarda paylaşabilirsin.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
