Sorunlarınızın nedenlerinin ne olduğu ile ilgili bir fikriniz var mı? Fikriniz olsa bile bundan emin misiniz?
Sorunlarınız halen devam ediyorsa gözünüzden kaçan ve anlamlandıramadığınız şeyler olabilir. Psikoterapi göremediklerinizi fark etmenizi sağlar.
Bu yazıda psikoterapinin farkındalık düzeyinizi nasıl arttırdığını öğreneceksiniz.
Duygularınız, düşünce yapınız, davranışlarınız ve alışkanlıklarınızla ilgili yeni farkındalıklar kazanırsınız.
Kelime seçimleriniz, tutumlarınız ve hal hareketlerinizle ilgili göremediğiniz şeyleri fark edersiniz.
Bir deney yapalım…
Şimdi bu ekranı gözünüze olabildiğince çok yaklaştırarak yazılanları 5 saniye boyunca okuyun. Burnunuz ekrana temas edecek kadar yakın tutun…
Yapmadıysanız mutlaka yapın. Sadece birkaç saniyenizi alacak…
Ne farkettiniz?
Burnunuzun dibindekileri göremediniz!
Baktıkça gözleriniz acıyıp rahatsız olmaya başladınız…
Zihninizde dolanan kronik sorunlarınıza da böyle bakıyorsunuz. Yazılanları daha net görmek ve doğru anlamak için ekrana daha geniş açıdan bakmaya başlamanız gerekir.
Herhangi bir durum, olay, konu ya da sorunla ilgili farkındalık düzeyinizi arttırmak için resmin bütününe odaklanmanız gerektiğini muhtemelen zaten biliyorsunuz.
Peki psikoterapi bu konuda size ekstra ne sağlar?
Popüler ve yaygın bir sorun üzerinden anlatayım.
Panik atak sorunu (panik bozukluk) kişinin nedenlerini anlayamadığı özel sorunlardan birisidir. Bu sorunu yaşadığınızı düşünelim.
Anlamlandıramadığınız şekilde ya da bazı özel durumlarda (kapalı alan vb.) birkaç dakika süren rahatsız edici bedensel hisler yaşıyorsunuz (çarpıntı, nefes almada güçlük, terleme vb.).
Bu ataklar daha sonraları birkaç kez tekrarlıyor. “Ya tekrar olursa” diye korkmaya başlıyor, sağlığınızdan endişe ediyorsunuz. Atak gelmemesi için önlemler alıyorsunuz ve bu da sizi bir kısır döngüye sokuyor.
Bu sorundan kurtulmak için doktora gidiyorsunuz. Fiziksel olarak sağlıklı olduğunuzu, endişelenecek birşey olmadığını, strese bağlı psikolojik bir sorun olduğunu duyuyorsunuz. Eğer sadece semptomları yatıştırmak için size verilen ilaçları kullanmakla yetinirseniz kafanızda birçok soru işaretinin devam ettiğini fark edersiniz.
“Nasıl olur? Psikolojik olarak insan nasıl bu kadar yoğun hissedebilir? Neden ben böyleyim? Bilinçaltımda mı bir sorun var? Neden bu sorun devam ediyor?…”
Hatırlayın… Ekrana çok yakından bakarsanız yazıları net ve doğru göremezsiniz.
Ekrana bakma deneyi benzetmesi üzerinden anlatacak olursam psikoterapi uzmanı size farkındalık konusunda şu tür destekler sağlar:
- Ekrana biraz daha geriden bakmanızı hatırlatmak
- Gördüğünüz ama tanımlayamadığınız yazıları anlamanıza yardımcı olmak
- Yeni kelimeler öğrenmenizi sağlayarak cümlelerin asıl anlamlarını daha iyi anlamanıza destek olmak
- Ekranın tümüne bakıp sizin dikkatinizi vermediğiniz noktalara işaret etmek
Böylece sorunun nedenlerini doğru şekilde anlayıp çözüm konusunda neler yapabileceğinizi keşfedersiniz. Psikoterapistinizin bunları sağlamak için kullandığı birçok yöntem vardır.
Bunların neler olduğunu sonraki yazılarda ana başlıklar olarak tanıtacağım.
Panik atak sorununa geri dönecek olursak psikoterapi ile farkındalığınızı arttırdığınızı düşünelim. Gözden kaçırdığınız ve farkına vardığınız asıl sorunlara sadece birkaç örnek vereceğim:
- Gelecek kaygıları
- İlişki sorunları
- Depresif ve çaresiz hissettiren başka durumlar
- Bitmemiş yas
- İşlenmemiş travmalar
- Özgüven sorunları
- Bağlanma sorunları
- Yaşam kalitenizdeki kısıtlılıklar
- Desteksiz hissetme vb.
Bu ve bunun gibi birçok nedenle panik atak hisleri kronik olarak yaşanabilmektedir. Panik atak sorununu kronik şekilde yaşayan kişilerin tamamında da bu gibi konularda farkındalık eksikliği olduğunu görüyorum.
Sorun yaşadığınız diğer insanların neden öyle davrandıklarına daha gerçekçi bakabilirsiniz.
Psikoterapi sadece bireysel sorunların çalışıldığı bir süreç değildir. İlişkilerdeki problemler sık şekilde işlenmektedir. Kendinizi tanıdıkça diğerlerini de daha iyi anlamaya başlarsınız.
Anne babanız, eşiniz, çocuklarınız, partneriniz, arkadaşlarınız vb. ile yaşadığınız durumlarda anlamlandıramadığınız noktalar olabilir ya da bulduğunuz açıklamalar sizi rahatsız edebilir.
“Gerçekten bana değer veriyor mu?”
“Ama değer verse böyle yapmaz”
“Değer verdiği de oluyor sanki. Kendimi kandırmak istemiyorum ama ya yanılıyorsam?” vb. düşüneler içine girmiş olabilirsiniz.
Psikoterapistiniz daha objektif bir gözle bu konulara bakarak sizin farkındalık düzeyinizi arttırma sürecinize eşlik eder.
Bazı şeyler daha anlamlı gelmeye başlar ve zihniniz netleşir.
Kurban psikolojisiyle kendi potansiyelinizi, diğer insanları, kaderinizi, talihinizi suçlayıp yakınmaktan kurtulursunuz.
Sorunun nasıl ortaya çıktığını fark ettikçe çözümlerde kendiliğinden ortaya çıkar. Çünkü sadece gördüğünüz, anladığınız ve bildiğiniz şeylere etki edip değiştirebilirsiniz.
BONUS BİLGİ: Terapistiniz size ayna olur.
Psikoterapinin en büyük ayrıcalıklarından birisi terapistin özel geribildirimlerle size ayna olmasıdır. Terapistiniz sosyal ilişkilerdeki gibi sizi memnun etmek için sizin hoşunuza gitmeyen noktaları saklamaz. Açık ve dürüsttür. Geribildirimlerini uygun bir dille ifade edecek iletişim becerileri vardır. Bu ayna işlevi size kendinizi geliştirmek için okuduğunuz kitaplardan alamayacağınız özel bir fırsat sunar.
Psikolojide aktarım denilen bir kavram vardır. Terapistiniz ile konuştukça, sorunlarınız üzerinde çalıştıkça bu konuları ve ilgili duyguları farkında olmadan ona da aktarmaya başlarsınız. Çünkü arada iletişim-ilişki vardır. Bu aktarımlar sizin kişisel gelişiminiz için psikoterapi sürecinde avantaja dönüştürülür.
Örneğin, yetersizlik dünceleriniz nedeniyle terapiye geliyorsanız bir noktada bu hisleri seans odasına da yansıtabilirsiniz. Terapistin sizi yetersiz gördüğünü, eleştirdiğini ve yargıladığını düşündüğünüzü varsayalım..
Bu hisleri açık olarak paylaşabilirsiniz. Terapistiniz de bu düşüncelerinizi fark edebilir. Böylece yetersizlik düşünceleri içerisine nasıl girdiğinizi, sizi nelerin tetiklediğini, karşınızdaki kişinin sizin hakkınızda gerçekten öyle düşünüp düşünmediğini nasıl anlayacağınızı vb. birçok konuyu doğrudan işleme şansınız olur.
Yazıyla ilgili yorumlarınızı paylaşabilirsiniz.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
