Travmalara yaklaşmanın 3 yolu nedir?
Geçmişte yaşadığın olumsuz deneyimlerine 3 farklı şekilde yaklaşmak mümkündür.
Bu yazıda bu yaklaşımların neler olduğunu anlattım.
Travmalara yaklaşmanın ilk yolu olayları bastırmaya çalışmaktır.
İçsel olarak olayı hatırladığında beraberinde güçlü bir şekilde o duygular da gelir.
O duyguları bastırmaya çalışırsın.
Ya da o duyguları tetikleyecek durumlardan kaçmaya çalışırsın.
Bunun avantajları nedir?
Böyle yaptığında kısa vadede az enerji harcıyorsun.
Seni bunaltacak durumlar içine girmediğin için belki de modun o kadar çok etkilenmiyor.
Dolayısıyla kolay bir yolu seçmiş oluyorsun.
Bir nevi televizyonda korku filmine denk geldiğinde seni kötü hissettirdiği anda kanal değiştiriyorsun ve o duygular ortadan kalkıyor.
Peki travmaları bastırmanın, bunlardan kaçınmanın dezavantajları neler?
Travmalardan kaçındığında pasif bir konumda kalıyorsun.
İşleyemediğin, sindiremediğin konuların olduğunu biliyorsun ve bunları kenarda tutuyorsun.
Pasif bir konumdasın.
Bunlar çözülmediği için aslında seni iyi hissettirmez.
Uzun vadede kendine güvenini zedeleyebilir.
Açıkçası tamamen bastırmak da zor bir şeydir.
Her ne kadar bilinçli şekilde o an aklında olmasa bile bilinç dışı şekilde o an eşlik eden duygular, bedensel hisler devam eder.
Hayatını da etkiler.
Bilinç dışı düzeyde ne kadar bastırırsan bastır senin hayatını, aldığın kararları, attığın adımları etkiler.
Mesela içten içe değersiz olduğunu düşündüğün belli travmalar yaşadıysan ve bu işlenmemiş travma olarak kaldıysa gündelik hayatında da kendini değersiz hissettirecek kararlar alabilirsin, değersiz hissettirecek kişileri hayatına alabilirsin.
Ya da kendine değer vermeyip kendini sabote edebilirsin.
Hayat boyu bastırmaya devam ettiysen çözümlenmeden kalan konular hayat boyu negatif şekilde etkilemeye devam eder.
Travmalara yaklaşmanın 2. yolu da; travmalar aklına geldiğinde bastırmayıp o gelen bunaltıcı duygulara kendini bırakmaktır.
Bunun avantajları nelerdir?
Bunu yaparak olay üzerinde düşünüyorsun.
Yaşadığın deneyimler üzerinde kafa yoruyorsun.
Bu da bir nevi analiz etmeye çalışmak anlamına geliyor.
Belki de böylece bir şeyleri fark etme, çözümleme fırsatın da olabilir.
Duygularını bastırmadığın ve duygularınla temas halinde olduğun için bunu dillendirip ifade etmen duygusal boşalım da sağlayabilir.
Olaylar geldiğinde bunlara takılıp duygu buhranı içinde kendini kaptırmanın dezavantajları da var.
Kendini kurban pozisyonunda görmene neden olabilir.
Bastırdığında da bu şekilde hissedebilirsin ama travmalara takıldığında daha gündeme gelir.
Anı yaşamanı güçleştirir çünkü kafanda sürekli şu vardır; “Ben geçmişte şunları yaşadım, bana yaşattılar. Bunları yaşadığım için şu anki hayatımda bir şeyler eksik. Belli sorunlar, problemler yaşıyorum. Ben geçmişin kurbanıyım.”
Kurban pozisyonunda olduğunda gerginlik içinde ve savaş halinde olursun.
Özellikle travma yaşadığın kişiler anne-baban gibi birebir muhatap olduğun, ilişkilerinin devam ettiği kişilerse onlarla bir araya geldiğinde geçmişteki olayların tetiklenip tekrar gündeme gelmesi ilişkiyi de zorlayabilir.
Bu noktada niyetin iyi, olayları analiz edip sindirmek istiyorsun, duygularını ifade etmek istiyorsun ama stratejin yanlış.
Bu yanlış strateji nedeniyle de olaylardaki belli ayrıntılara daha çok odaklanırsın.
Bu da at gözlüğüyle bakmak gibidir.
Büyük resmi göremediğin için seni rahatlatabilecek, olayları sindirmeni sağlayabilecek ayrıntıları da göremezsin çünkü duygu yoğunluğu fazladır ve kendini yoruyorsundur.
Ruminasyon dediğimiz olayları temcit pilavı gibi zihninde sürekli döndürüp durursan, duygulara kapılıp gidersen yaşam kaliten de kısıtlanır.
Sürekli gergin bir şekilde dolaşabilirsin ya da depresif ruh halinde olabilirsin.
Bu da ilişkilerini, performansını, işini, sorumluluklarını ve birçok alanı negatif olarak etkileyebilir.
Travmalara yaklaşmanın 3. yolu; sağlıklı bir şekilde olaylarla yüzleşmek ve bu olayları sindirmektir.
Böylece travma sonrası büyüme dediğimiz şey de mümkün olur.
Bunun nasıl yapılabildiğiyle alakalı blogumda birçok yazı var. Travma dizisinde bundan bahsettim.
Bunu yaptığında avantajın ne oluyor?
Geçmişten gelen gölgeleri kalıcı şekilde geride bırakabilirsin.
O olaylardan sağlıklı bir şekilde dersler çıkardığın için artık bilinç dışı düzeyde hayatın negatif olarak etkilenmiyor.
Travma sonrası büyümeyi yaşıyorsun böylece.
O olaylar sana büyümen, güçlenmen için bir fırsat sunmuş oluyor.
Dersleri net bir şekilde çıkardığın için bu yüklerden arınmaya başlıyorsun.
Haliyle yaşam kaliten daha da artmaya başlıyor.
Diğer bir avantaj ise, büyüdüğünü, güçlendiğini, olgunlaştığını hissediyorsun.
İç dünyandaki huzursuzluk ve karmaşa hissi kaybolmaya başlıyor.
Dinginlik hali gelmeye başlıyor.
Sağlıklı şekilde sindirme sürecinin dezavantajı var mıdır?
Dezavantaj demeyelim ama belli bedelleri var diyebiliriz.
Bu bedellerden biri, otomatik pilotun dışına çıkıp manuel bir şekilde olaylara daha farklı nasıl yaklaşabileceğine kafa yorman gerekiyor.
Bu da beraberinde ekstra çaba, enerji, motivasyon gerektirir.
Belki de terapistten destek alıyorsan maddi-manevi yatırım yapman gerekebilir.
Terapistten destek almıyorsan da kendi kendine bir şekilde bu konuyu gündemde tutman, ciddiye alman gerekir.
Belli taşları kaldırıp altına baktığın için de belli bir süre için yorucu olabilir.
Duygularında belli dalgalanmalar olabilir.
Zaten bastırdığında ya da duygulara bunaltıcı şekilde takıldığında da kendini yoruyorsun.
Bu açıdan baktığımızda travmaları sağlıklı şekilde sindirmeye çalışmanın, buna niyetlenmenin getireceği belli bedeller, yorgunluklar alacağın sonuçlara değer.
Travmaları sindirme konusunda illa bir terapistle doğrudan çalışmak zorunda değilsin; kendi kendine de yapabileceğin birçok şey var.
Bununla alakalı olarak UYAN Yöntemini kullanarak travmaları kendi kendine işleyebileceğinle ilgili bazı fikirler verdim.
Bu yazıyı okumadıysan okuyabilirsin.
Eğer kendi kendine çözümleme sürecinde çok bunalırsan, yorulursan, çok fazla bastırdığın, duygu yükü çok olan olaylar varsa o noktada da EMDR gibi bir yöntemi kullanan travma terapistiyle çalışabilirsin.
Böylece çok daha verimli, tempolu şekilde geçmişte yaşadığın olayları, travmaları işleyip sindirme şansın olabilir.
Konuyla ilgili merak ettiğin noktaları yorumlar kısmına yazabilirsin.
Tekrar görüşmek üzere
Uzm. Psk. Cem Gümüş
Bir Yanıt
Okurken bile dinginlik geliyor hocam