Terapist gözüyle yaşam koçluğunda dikkat edilmesi gereken 7 önemli nokta nedir?
Koçluk çalışmalarıyla ilgili birçok ön yargı var:
Akıl veriyorlar.
Para tuzağı
Haksız bir şekilde insanları kandırıyorlar.
Zengin tacirliği
İradesiz insanları sömürüyorlar.
Sadece gaz veriyorlar, gibi
Açıkçası koçluk eğitimi alan ve aynı zamanda deneyimli bir klinik psikolog olarak şunu söyleyebilirim ki; bu ön yargılar pek de gerçeği yansıtmıyor.
Bu ön yargıları destekleyen, besleyen birçok kişi de var.
Ne yazık ki bu gibi kişiler insanlara zaman kaybettirebiliyor ve hatta zarar da verebiliyor.
Ama işini etkin ve yetkin bir şekilde yapan, bu alanda olan biri de gayet iyi işler çıkarabiliyor.
Kişide bu yazıda anlattığım tarzda önemli noktalar, işaretler varsa bu koçluk çalışmasında sıkıntı olabilir.
Dolayısıyla da bu yazıda bu tür bir çalışmadan zarar görmemek adına nelere dikkat edilmesi gerektiği ile ilgili 7 tane önemli işareti seninle paylaştım.
Eğer yaşam koçluğu alıyorsan, almayı düşünüyorsan bu yazıyı mutlaka sonuna kadar okumanı öneririm.
Koçluk alanı spesifik bir alan ve konular eğer doğru bir şekilde seçilirse, koçluk konularının sınırları net çizilirse herhangi bir yetkin koçtan destek alınabilir, diye düşünüyorum.
Bu anlamda koçluk çalışmaları da yapan biri olarak “Kesinlikle olmamalı” demiyorum ama dikkat edilmesi gereken önemli noktalar göz ardı ediliyorsa koçluk çalışmaları yapılmamalı.
Bunu çok net söyleyebilirim.
1. İlerleme Olmuyorsa
Koçluktan ziyade terapi desteği almanı gerektiren işaretlerden ilki; koçluk çalışmalarında herhangi bir ilerleme olmamasıdır.
Diyelim ki böyle bir çalışma alıyorsun ama görüşmelerin sonunda “Sohbet etmek iyi geliyor ama hayatımda bir değişim yok ama işte geliyorum.” gibi bir düşünce içindeysen ve böyle bir hisse kapılıyorsan bu noktada daha derinlikli bir çalışmaya ihtiyaç duyulur, daha derine inmek gerekir.
Bunun daha doğru adresi bir terapisttir.
Bu olmayıp sadece sohbet etmek için gidiyorsan bir değişim olmuyor ve sadece zaman kaybediyorsundur.
Zaman kaybetmek de ileride pişmanlık duyabileceğin noktalara seni götürebilir.
2. Dikkat Sürekli Geçmişe Kayıyorsa
Koçluktan ziyade terapi desteği almanı gerektiren önemli bir işaret de; koçluk konularına çalışırken zihninin sürekli geçmişe kaymasıdır.
Diyelim ki çalıştığın konu özgüvenle alakalı konulara kayıyor, verimlilikle alakalı çalışıyorsun ama hep geçmişten gelen özgüveninin kırıldığı belli travmatik anlar geliyor.
Koçluk çalışmasının doğası olan şimdi ve gelecekte kalma noktasını da yapamıyorsun.
Bu da senin özellikle daha derinlikli bir travma çalışmasına ihtiyaç duyduğunun önemli bir işaretidir.
O noktada da bir terapistle çalışman daha uygun olacaktır.
3. Gelecek Kaygıları Ön Plandaysa
Diğer bir önemli nokta; gelecekteki kaygıların fazla ön planda olmasıdır.
Koçluk çalışmalarında sadece şimdiye ve geleceğe odaklanılır, pozitifte kalınır.
Ama diyelim ki, hedef belirlerken ya da belli konuları işlerken buna eşlik eden kaygı hali çok planda oluyor.
O noktada da bu kaygılarla bağlantılı olan belli blokajları daha derinlikli işlemek gerekebilir.
4. Eylem Planı Uygulanmıyorsa
Diğer bir önemli nokta; eylem planının uygulanmamasıdır.
Diyelim ki, koçluk çalışmalarında seçeneklerden hareketle hedefinle alakalı bir eylem planı hazırladın ve hangi adımları atacağın konusunu belirledin.
Bu adımları atmaya niyetlendin ve yavaş yavaş uygulamaya döküyorsu ama bir yerlerde tıkandığını hissediyorsun.
Bu eylem planı sana yeterince uygun gelmiyor ya da uygun gibi geliyor ama uygulamaya dökmekte zorlanıyorsun.
Anlamlandıramadığın, rahatsız eden duygular ve hisler geliyor.
Bu da senin daha derinlikli bir şekilde blokajları işleyebileceğin bir terapi çalışmasının sana daha uygun olduğunu gösteren bir işarettir.
5. Yaşam Kalitesinde Önemli Sorunlar Varsa
Bunun dışında;
Eğer genel yaşam kalitende ve yaşamının birçok alanında bedensel, ilişkisel olarak, kariyerinde, iç dünyanda, özgüveninde ya da geleceğe bakış açında önemli sorunlar ve güçlükler varsa,
Yaşam doyumunu önemli oranda etkiliyorsa,
Daha içe çekilmeye ve belli duygulardan kaçınmaya başladıysan,
Hatta bu duygulardan kaçınabilmek için alkol gibi belli zararlı alışkanlıklar içine girmeye başladıysan o noktada koçluk çalışmaları bir noktada yetersiz kalabilir.
Orada aslında daha derinlikli bir şekilde bir terapistle çalışman uygun olacaktır.
6. Duygular Bastırılıyorsa
Diğer bir önemli nokta; eğer duygularını bastırma ve duygularından kaçınma ihtiyacı duyuyorsan -5. maddede de bahsettiğim genel anlamda daha büyük sorunlar varsa- bu sana koçluk çalışmalarına uygun olmayan bir durum yaratabiliyor.
Çünkü koçlukta daha pozitifte kalıp, seni hedefe götürecek adımlara odaklanıp proaktif bir şekilde daha üretken olmak amaçlanır.
Bu konuda sorumluluk almaya hazır olduğuna ve bunu yapabileceğine, kaynaklarının yeterli olabileceğine inanılır.
Ama eğer sen duygularını bastırmaya ihtiyaç duyuyorsan, kendi iç dünyanda belli alanları kilitli bir odaya kapatıyor gibi hissediyorsan bu bastırdığın noktalar zaten senin ortaya getirdiğin konularla doğrudan bağlantılıdır.
İşte bu noktada da terapist yetkinliklerine sahip olan bir uzmanla, yaşadığın blokajları, kaçınma hislerini ele alıp, o anlamlandıramadığın duyguları ortaya koyarak daha derinlikli bir şekilde çalışmak gerekir.
Bunun için de güvenebilmen lazım.
Seni kapsayabilecek yetkinlikte ve donanımda olması gerekiyor.
Buraya kadar bahsettiğim 6 özellik normal şartlarda iyi eğitim almış yetkin ve sertifikalı bir yaşam koçu uzmanının dikkat edeceği ve en başta yönlendirebileceği noktalardır.
Normal koçluk çalışmalarında, koçluğu uygunluk açısından bir ön görüşme yapılır.
Daha orada iyi bir koç kişinin beklentilerini dinlerken bunların kokusunu alıp “Size terapi çalışması daha uygun.” diyerek direkt yönlendirir.
7. Gereksiz Tavsiye ve Akıl Vericilik Varsa
7. işaret de doğrudan terapi desteği almanı gerektirmeyebilir.
Diyelim ki koçluk konusuna uygun bir konuyla geldin.
Şimdiki zamanda kalabiliyorsun.
Gelecek hedefinle temas halindesin ve enerjin yüksek.
Hayatında da genel anlamda bir sorunun yok.
Ama birlikte çalıştığın koç seni tam olarak anlamadan, beklentilerini tam belirlemeden ve seni yeterince dinlemeden yönlendiriyorsa, gereksiz tavsiyelerde bulunuyorsa bu, koçluk çalışmasının kaliteli ve yetkin olmadığının önemli bir işaretidir.
“Ben zaten şöyle yapıyorum, bana çok iyi geliyor. Sen de böyle yap.” gibi yönlendirmelerle kendi kişisel gelişimine doğrudan dayanıp seni yönlendiriyorsa zaten ortada bir koçluk uygulaması yok demektir.
Çünkü ideal olan, koçun seni kendi hedeflerine ulaşmanda atman gereken adımları fark etme konusunda ideal sorularla düşündürmesidir.
Sana yönlendirme ve tavsiye etme gibi noktalarla yaklaşması başka biriyle çalışmanı gerektiren önemli bir işarettir.
Buraya kadar saydığım ilk 6 işaretin eğer kendinde olduğunu hissediyorsan ve koçluk alıyorsan bu noktada bir terapi desteği almayı düşünmen gerekir.
Normal şartlarda çalıştığın koçun bu işaretleri fark edip seni zaten yönlendirmiş olması gerekiyor.
Ama böyle bir durum olmadıysa daha fazla zaman kaybetme ve EMDR gibi yaşantısal anlamda belli blokajları işleyen bir terapi yaklaşımına yönelik bir arayış içine girebilirsin.
Özellikle şunu da vurgulamak istiyorum;
Bu tür terapi çalışmalarını da psikolog, psikiyatr gibi ruh sağlığı alanındaki bir uzmandan alman gerekiyor.
Çünkü koçluk çalışmaları dışında terapistim diyen ama ruh sağlığı uzmanı olmayan kişiler de var.
Bu konuyla alakalı düşüncelerini, görüşlerini aşağıdaki bölümde paylaşırsan sevinirim.
Tekrar görüşmek üzere
Uzm. Psk. Cem Gümüş
