Bu kişiler kuralcı, en doğrusunu biliyor. Kolayca eleştirebiliyor ve neredeyse hiç takdir etmiyorlar.
Kontrolcüler, her şeyi öğrenmek kontrol etmek istiyorlar.
Hiç bir şeyi beğenmiyor, her şeyde bir kulp buluyorlar.
Seninle güç savaşına giriyor, sana pek saygı duymuyorlar.
Bu insanlarla başa çıkmak, onlara gününü göstermek istiyorsun, değil mi?
Bilmiyorum ne kadar farkındasın ama burada çok ciddi bir sorun var. Konuyla ilgili YouTube’ta konuşan birçok kişinin, uzmanın da bu sorunun pek farkında olmadığını görüyorum.
Narsist insanlarla başa çıkma ifadesi aslında ne kadar öfke dolu farkında mısın? Düşmana karşı kendini savunmak gibi.
Halbuki bu kişiler annen, baban, eşin, sevgilin, arkadaşın, işverenin olabilir.
Bu meseleyi böyle savaş haline getirmek büyük bir problem.
Belki beni fazla naif buluyorsun ama deneyimli bir terapist olarak hem mesleki yaşamımda hem de kişisel yaşamımda birçok narsistle hatta narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerle karşılaştım.
Eğer bu yazıda anlattığım 2 prensibin farkında değilsen bu insanlarla bir arada olmanın ne kadar acı verici olabileceğini de biliyorum.
Bu yazıda sana, narsist eğilimleri olan kişilere nasıl yaklaşabileceğinin, psikolojik olarak kendini nasıl güçlü hissedebileceğinin 2 yolunu anlattım.
Bu meseleye farklı bir perspektiften baktım. O yüzden anlattımlarımla ilgili beni eleştirecek bir mesaj yazacaksan sonuna kadar dinlediğinden emin ol.
1.Kendine Saygı Duy
Narsist olduğunu düşündüğün kişiler karşısında acilen yapman gereken şey kendine saygı duymaktır.
Kendine saygı duyman için başkasının onayına muhtaç değilsin.
Aynı şekilde başkasının eleştirisi, yargılaması da senin kendine duyduğun saygıyı azaltamaz.
Bunu duyunca beni anlayışsız birisi olarak düşünebilirsin.
Teorik olarak dediklerim doğru olsa bile pratikte bunun yapılamayacağını söyleyebilirsin.
“Narsist kişiler öyle manipülatif konuşuyor ki kendimden nefret edecek hale geliyorum, sinir oluyorum bu duruma.” diyebilirsin.
Bunun nedeni senin yaralarının farkında olmamandır.
Karşı tarafın söylediği şeyleri fazla kişiselleştirip varlığına tehdit olarak aldığında çok kırılgan hissediyorsun.
Mesela, eşin sana karşı en ufak şeylerde bile eleştirel yaklaşıyorsa, pek takdir etmiyor ve daha çok negatifleri görüyorsa kendinden şüphe etmeye başladığın için onu suçlayabilirsin.
“Onun yüzünden ben özgüvensiz birisine dönüştüm.” diyebilirsin ancak muhtemelen içten içe o eleştirilen konularda zaten özgüvensiz hissediyordun.
Eşin, manipülatif şekilde kendi ego tatmini için ya da aslında iyi niyetle, bilmeyerek yanlış bir üslupta olsa da sadece sana sorunları fark ettirmek için eleştirel yaklaşsa da fark etmez.
Niyet ne olursa olsun sonuç olarak eleştirilmek sana hiç iyi gelmiyorsa, çok fazla etkileniyorsan açık yaraların var demektir.
Açıkta kalan bir yaran varsa o yaraya gelecek en ufak bir temas bile acı verir, yaranın enfeksiyon kapmasına neden olabilir.
Bu yüzden o yaranın iyileşmesi için ne gerekiyorsa yapmak önemlidir.
Psikolojik olarak yıllardır iyileştirmediğin açık yaraların varsa bu yaralar sana dert açacaktır.
Bu yüzden yaralarının farkında ol ve iyileşmeleri için gereken sorumluluğu al.
Böylece yarana daha fazla basılmasını engelleyebilir, kendini koruyabilirsin.
2.İnsanlara Saygı Duy
Narsist olarak tanımladığın kişiler karşısında düşünmeni önerdiğim diğer prensip ise insanlara saygı duymaktır.
“Ne yani bana saygı duymayan narsist birisine mi saygı duyacağım. Ama bu haksızlık, saygı karşılıklı değil mi?” diyebilirsin.
Saygı duymak demek, kendini ezdirmek demek değildir.
Medeni ölçülerde ve sınırlarını koruyarak saygı duymaktan bahsediyorum.
Saygı duymak demek, karşı tarafla kendin arasındaki sınırların da farkında olmaktır.
Karşı tarafın da bir birey olduğunu, senin gibi onun da güçlü ve zayıf tarafları olduğunu, yaraları olduğunu varsayabilmektir.
Ama ne yazık ki dünyanın önemli bir sorunu var. İnsanlar birbirine kutuplaştırmaya neden olan etiketlerle yaklaşıyor.
İyi insan-kötü insan, bencil insan-fedakar insan, cahil insan-aydın insan, narsist insan-ezik insan gibi.
Bir etiket insanı tanımlayamaz.
Et yiyorsun diye sana katil demek anlamsızdır ancak nereden baktığına bağlı; veganlığı katı şekilde savunan kişiler böyle görebilir.
Narsist olarak tanımladığın kişi narsistik kişlik bozukluğu derecesinde olmayabilir.
Yani aslında tek düşündüğü şey kendi egosu olmayabilir.
Demek istediğim şey, her insan kendine özeldir ve paket programında çok şey vardır.
O yüzden de insana, insan olarak bakmaya çalışmak gerekir.
Narsist etiketini böyle kolayca kullandığında o zaman kendini de ezik konumuna koyma potansiyelin oluyor.
O zaman da “Hayır ben ezik değilim ama o narsist. Ona ezik olmadığımı göstermeli, kendimi ezdirmemeli, ispatlamalıyım yoksa kendime saygı duyamam.” sorunu ortaya çıkıyor.
Narsist olarak tanımladığın kişinin de aslında yaraları olduğunu, farkındalık düzeyinin düşük olduğu noktaları bulunduğunu ve iç dünyasında huzursuz olduğunu düşünebilmen önemli.
Böylece sınırları daha kolay çizip onun söylediklerinden ve yaptıklarından bu kadar fazla etkilenmez, kişiselleştirmezsin.
Kendine saygı duyduğun için ona da saygılı yaklaşırsın.
Takdir edilecek özellikleri varsa samimi şekilde takdir edersin.
Eleştirdiği noktalarda haklılık payı varsa bunu kendi içinde faydalı olabilecek bir geri bildirime dönüştürürsün.
Ona bir şeyleri ispat etmeye çalışmadığın, onu ezmeye çalışmadığın için malzeme de vermemiş olursun.
Eğer sana zarar verecek bir şey yaparsa kendini korursun çünkü kendine saygılısın ve değer veriyorsun.
Kim bilir belki de böyle hareket ettiğinde uzun vadede ona pozitif bir örnek olursun.
Mesela YouTube kanalımda bazı kişiler ne uzatıyorsun konuşmanı bu kadar, çok sıkıcısın tarzı saygısız bir üslupla yorumlarda bulunabiliyorlar.
Ne cüretle böyle söylerler, izleme kardeşim o zaman diyesi geliyor insanın ama burada ben kendime ve yaptığım şeye saygı duyduğum için buradan nasıl bir geri bildirim çıkarabilirim diye düşünüyorum ve elimden geldiğince de uygulamaya çalışıyorum.
Bu tür yorumlar benim kendime olan saygımı azaltmıyor ve karşı tarafa da kin beslemiyorum.
Özetle, kendine ve diğer insanlara -narsist olsalar bile- saygı duymaya niyetlenirsen psikolojik olarak güçlü hissedeceksin.
Kendine iyi bak. Bunu iyi yapmazsan narsist olarak gördüğün kişiler karşısında fazla kırılgan hissedersin.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
