Kafanda yıllardır dönüp duran negatif bir iç ses var;
Yetersizsin, başarısızsın, beceriksizsin, eziksin…
Başkaları senden daha iyi. Hep onlardan geride olacaksın…
Bu sesleri duydukça özgüvenin iyice azalıyor.
Belki de aslında iyi bir potansiyelin var ve başkalarından neyim eksik? diyen bir ses de duyuyorsun ama günün sonunda yine yetersizlik hissini devam ettirecek şekilde hareket ediyorsun.
Ne yapayım yapım böyle, değiştiremem, diye düşünüyorsan yanılıyorsun.
3 aşamalı bir çözüm öneriyorum:
1. Kendine güvenmeye karar ver
2. Var olanı sev
3. Var olanı geliştir
Özgüven sorunları konusunda kişisel ve mesleki yönden deneyimli bir psikolog olarak söyleyecek çok şeyim var.
Özgüvenini geri kazanma konusunda 3 aşamalı bir önerim var:
1. Kendine güvenmeye karar ver
Özgüven nasıl kazanılır? sorusunu merak ediyorsan sana ilk tavsiyem şu:
Kendine güvenmeye karar ver. Özgüven kazanma peşinde koşma. Zaten kendine güvenebileceğine güvenmeyi seç.
Özgüven hissetmen için belli şartlar peşinde koşmaman lazım.
Şu özelliklere sahip olursam, şunları yaparsam, şu kadar kazanırsam o zaman özgüvenli hissederim, gibi kalıplar içerisine girmemeni öneririm.
Tabii ki bu şartlar özgüveni daha yoğun hissetmeni sağlayabilir ama şu anda bu tür şartlara göre kendini konumlandırmak yerine, var olan halinle kendine güvenmeye karar vermen gerekiyor.
Benim başarısız olduğum çok şey var, nasıl kendime güvenebilirim ki diye düşünüyorsun.
Açıkçası başarısızlık yaşaman özgüveninin aşağı çekmek zorunda değil.
Başarısızlık demek, geri bildirim demektir.
Eğer bir işte, bir konuda başarısız olduysan, beklediğin sonuçları almadıysan o zaman öğrenebileceğin şeyler var demektir.
Bu geri bildirimden öğrenebileceklerini öğrenip ona göre hareket edersin.
Çok başarılı ve özgüvenli insanların hayat hikayelerini duyduysan oradan hatırlayacaksın.
Hepsi de birçok başarısızlık yaşamış ancak bu başarısızlıklardan dersini çıkarıp, pes etmeden kararlılıkla yola devam etmiş kişilerdir.
Eğer özgüveni şarta bağlamış olsalardı, bu başarısızlıklarda motivasyonları düşüp işlerini bırakabilirlerdi.
Kendine güvenmeye karar vermek, iyi bir öğrenci olmaya karar vermek gibidir.
İyi bir öğrencinin tanımı hep en yüksek notlar alan değildir.
Dersi takip eden, öğrenmeye meraklı, soru soran, araştıran, ödevlerini tamamlayan kişi iyi bir öğrencidir.
Ben öğrencilikte de zorlanıyorum, öğrenemiyorum dersen o zaman öğrenmeyi öğrenebilirsin.
Ben nasıl iyi bir öğrenci olabilirim, geri bildirimlerden doğru dersleri çıkarabilirim? diye düşünebilirsin.
Bu konularda birçok kaynak bulabilirsin.
Öğrenme verimini artırmak için elinden gelenin en iyisini yapan bir öğrenci olarak iyi niyetini, çabanı takdir et. Gerisi gelecektir.
2. Var olanı sevmeye başla
Kendine güvenmeye karar verdikten sonra 2. yapman gereken; var olanı sevmeye başlamaktır.
Yapabildiklerin ve sahip olduğun güçlü özellikler konusunda kendini takdir edebilmen gerekiyor.
Hayatındaki pozitif şeyleri görebilmelisin.
Dürüstlük, çalışkanlık, dakiklik, düzenlilik, adalet, sadakat, tutumluluk gibi gözden kaçırdığın çok önemli birçok güçlü özelliğin var.
Bu özellikler doğrultusunda hareket ettiğinde bu konularda zorlanan birçok kişi olduğunu ve bu açıdan kendini takdir edebileceğini düşünmen iyi olacaktır.
Yapabildiklerini görüp kendini motive etme alışkanlığını edinmeni öneririm.
Belki benden ya da başka birilerinden bir şeyler öğrendin,
Bunları ilişkilerinde, işinde, hayatının farklı alanlarında uygulamaya çalıştın ve küçük adımlarla olumlu gelişmeler oldu,
O zaman kendini takdir etmelisin çünkü bunu sen başardın.
Yürümeyi öğrenen bir çocuğa her düştüğü an niye düştün, ne kadar beceriksizsin diye yaklaşmazsın, adım atmayı başardığı anlarda onu takdir edersin, cesaretlendirirsin.
İşte benzer şekilde sen de özellikle özgüven hissine ihtiyaç duyduğun konularda kendi motivasyonunu artırma sorumluluğunu almalısın.
3. Var olanı geliştirmeye başla
Kendine güvenmeye karar verip, var olanı sevmeye başladığında var olanı geliştirmeye de başlarsın.
Eğer birisini seviyorsan onun gelişmesini de istersin.
İyi şeyler hak ettiğini bilirsin, yaşamının daha da zenginleşmesini arzu edersin.
Bunun için ne gerekiyorsa desteklersin.
Çocuklarını seven ve destekleyen bir baba olarak bunu söylüyorum, eğer sen de ebeveynsen ne dediğimi daha iyi anlarsın.
İşte kendini sevip kabullenirsen benzer şekilde kendine de davranırsın.
Var olanı sevmek ve geliştirmek kol kola giden iki önemli kavramdı.
Bu iki kavram arasındaki ilişkiyi iyi bir şekilde kurduğunda özgüveni hissedersin.
Kişisel gelişim konusu benim kendi hayatımda da özellikle önemsediğim bir değerdir.
Şu an hala okumaya devam ettiğine göre sen de çok önemsiyorsun.
Gelişim önemlidir çünkü insanı diri tutar.
Her şeyi çok iyi bilsen, kendinde geliştirebileceğin, öğrenebileceğin hiçbir şey olmasa hayatın çok anlamsız, monoton, kuru olurdu.
Yetersizlik hissettiğin bir şey varsa negatif iç sese kaptırıp, kendini dövmen yerine sevinmen gerekir çünkü önünde öğrenmen gereken şeyler var.
Eğer bir konuda yetersiz olduğunu fark ediyorsan seni diri tutacak, yaşamını zenginleştirecek bir fırsat var demektir.
Yetersizliği kabul etmek özgüven için çok önemlidir.
Bunu kendi yaşamıma bakarak da söyleyebilirim;
Özgüven eksikliği benim ergenlik dönemimde yaşadığım ve uzun yıllar etkisini hissettiğim bir sorundu.
Bu sorun konusunda epey yol kat etmiş olsam da kendimde hala birçok yetersizliğim olduğunu biliyorum.
Bunun en basit örneğini YouTube kanalım üzerinden anlatabilirim.
Videolarda mükemmel bir anlatımım yok.
Daha geliştirebileceğim çok şey var.
Mesela konuşma tarzım, bazı kişilere hatta birçok kişiye sıkıcı gelebilir, daha çok hikayeleştirerek anlatsam iyi olur bunların farkındayım.
Bu yönde negatif yorumların, eleştirilerin de geldiğini görüyorum.
Ama ne yapayım, bu kadar oluyor 🙂
Zaman içinde kendimi daha da geliştireceğim. İlk videolarıma göre biraz gelişme olması beni motive ediyor.
Benim için özgüven; görünür olmaya cesaret etmek, faydalı olduğu müddetçe aksatmadan kararlı şekilde paylaşmaya devam etmektir.
Bunu yaptığım için kendime güveniyorum.
Uzun süredir kendime güvenmeyi şartsız bir şekilde seçtim, var olanı seviyorum ve geliştirmeye de çalışıyorum.
Senin de bunu yapabileceğine inandığım için 3 aşamayı paylaşmak istedim.
3 aşamalı yaklaşım aklıma yatıyor ama yapabileceğimi düşünmüyorum, diyorsan o zaman ne yapmak lazım?
Eğer böyle bir durum içindeysen geçmiş yaşantılarındaki deneyimlerin sana bazı katı kalıpları öğretmiş olabilir.
İşleyip sindirmen gereken irili ufaklı olumsuz deneyimler-travmalar olabilir.
Bu durumda bu konulara özel bir yol izlemek gerekiyor.
Travma terapisi dahil olmak üzere bu kalıplarla bağlantılı blokajları analiz edip işlemeni öneririm.
Bunu bir terapistle birkaç seanslık bir süreçte ele alabilirsin.
Ek olarak kendi kendine de yapabileceğin birçok şey var. Bu konuda kitaplar okuyabilir ya da eğitimlere katılabilirsin.
Anlattıklarımı uygulamaya geçirebilmek için Uyan Yöntemi gibi bir çerçeveyi izleyebilirsin.
Kendine iyi bak. Kendine iyi baktığında özgüvenini de hissetmeye başlayacaksın.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
