Kronik ve bir türlü geçmeyen kaygı sorunların varsa bunun önemli nedenlerinden birisi de işlenmemiş travmalardır.
Travma deyince aklına hemen büyük olaylar gelmesin.
Başa çıkmakta zorlandığın olaylar, mikro travmalar da birer travmadır.
Bu yazıda kaygı problemlerinde işlenmemiş negatif deneyimlerin etkilerinden 3 tanesini anlattım.
Bunları öğrenerek kaygı sorunlarını daha derinlikli şekilde analiz etmeye başlayabilirsin.
Travmaların kaygı sorunlarına birçok etkisi vardır:
1. Kaygı yaşadığın ve çaresiz-güçsüz hissettiğin olayların tetiklenmesi.
Örneğin; çocukken babana karşı kızınca duyguları ifade etmekten korktuğunu düşünelim.
Bu deneyimle ilgili hislerin şu an ki hayatında, otorite karşısında korkuya ya da sunum yapma kaygısına dönüşebilir (işyerinde patron yöneticiler, ya da saygı duyduğun başarılı kişilerle karşılaşma gibi).
Yetişkin olarak çocuk haline göre daha güçlü, yeterli, dil becerisi gelişmiş olmana rağmen tetiklenme yaşayınca kendini halen o küçük çocuk gibi hissedersin çünkü beyin paket programlarla çalışıyor.
Paket programını işleyip güncellemediysen eski haliyle çalışmaya devam edip yaşamını kısıtlar.
2. Kaygı sorunları olan ebeveynlerle büyümek de dolaylı olarak işlevsel olmayan kaygı halini öğrenmeye neden olur.
Kaygılanan ebeveyn güven vermez. Çocuklar ebeveynlerinin güçlü, yeterli ve stabil olmasına ihtiyaç duyar.
Böyle olmayınca güvensizlik hali hayatlarına yansıyabilir.
Erken sorumluluk alıp olgunlaşsan da içten içe tetikte hissedersin.
Sağlık kaygısı, diğer insanlara güvensizlik gibi kaygılar yaşayabilirsin.
3. İşlenmemiş travmaların önemli bir etkisi de belirsizliği tolere edememe alışkanlığına neden olmasıdır.
Bir daha benzer rahatsız edici olaylarla karşılaşmamak için her şey net ve belirli olsun isteğin olur.
Çünkü daha hazırlıklı ve güçlü hissetmek istersin.
Normalde de kaygı içerebilecek durumlara ekstra hassas olabilirsin çünkü beyninin tehlike merkezi-amigdala bölgesi daha hassas tepki vermeyi öğrenmiştir.
Pandemi gibi belirsizlik içeren stresli durumlar da bu yüzden senin için ekstra rahatsız edici olabilir.
Kontrolcülüğün gelişmesi bazen takıntı sorunlarının da temelini oluşturabiliyor.
Peki işlenmemiş travmaların varsa nasıl bir yol izleyebilirsin? Bunların hayatına olan etkilerini ele alıp çözümlemen gerekir. Geçmişi değiştiremezsin ama hayatına olan etkilerini değiştirebilirsin.
Bunun nasıl olabileceğiyle ilgili travma ve EMDR yazı dizilerinde birçok şey anlattım. Okumanı öneririm.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
