Sağlıklı ilişkilerin 9 özelliği nedir?
İlişki sorunları terapilerde sıkça karşılaştığımız sorunların başında geliyor.
Bu sorun önemli bir konu olduğu için, bu konuda birçok araştırma, birçok bilimsel çalışma yapılıyor.
Bu araştırmacılar arasında önemli biri de Amerikalı bir psikolog olan John Gottman’dır.
John Gottman, bu alanda ilişkilerle ilgili birçok çalışma yapmış önemli isim.
Bu ismin önemli bir özelliği, yaptığı çalışmaların oldukça sağlam ve bilimsel temellere dayanmasıdır.
Şu tür çalışmalar yapmıştır:
Sağlıklı ilişkilerin özelliklerini araştırabilmek için çiftlere birçok test ve form vermiş, hatta çiftlerin bir haftasonu kameralarla donaltılmış bir evde zaman geçirmelerini istemiş daha sonra bu videoları ayrıntılı şekilde incelemiş ve hangi noktaların ön plana geldiğini değerlendirmiş. Daha sonra bu çiftlerle uzun vadeli takip görüşmeleri yapmıştır.
Daha önce yaşadıkları belli konular ne kadar devam ediyor? Yaşadıkları sorunları daha sonra çözmüşler mi? Nasıl çözmüşler? gibi noktalarda birçok kapsamlı bilgiye bu çalışmalarla ulaşıyor.
Sonra da edindiği bu bilgileri Gottman Çift Terapisi adını verdiği bir yaklaşım etrafında topluyor ve bununla birlikte şu an dünyada çok popüler olan çift terapisi yaklaşımlarından birinin temelini atıyor.
Bu çift terapisi yaklaşımında sağlıklı ilişkilerin 9 tane özelliğinin olduğu bulunmuş.
Bu özellikler nelerdir?
1. Birbirini Tanımak ve Merak Etmek
Sağlıklı ilişkilerde partnerlerin -ilişkinin sonraki aşamaları da dahil olmak üzere- sürekli birbirlerini anlamaya, birbirlerinin idealleri, hayalleri, kişilik yapıları, hoşuna giden, gitmeyen noktaları ve hayatta zorlandıkları şeylerin neler olduğunu bilmek gibi birçok noktada birbirlerini merak ettiklerini ve tanımaya çalıştıkları görülüyor.
Birbirlerine karşı daha anlayışlı olabilmelerinin temeli
2. İlgi ve Beğeniyi Paylaşmak
Yani “Nasıl olsa beni seviyor, ilgileniyor. Söylemesem de olur.” diye düşünmek yerine bunları açık bir şekilde paylaşmak
Sağlıklı ilişkilerde partnerlerin birbirlerini sevdiklerini, değer verdiklerini, hoşlarına giden ve takdir ettikleri noktaları açık bir şekilde birbirleriyle paylaştıkları görülmüş.
Hatta 5’e 1 şeklinde bir oran görülmüş; 5 tane olumlu olaya karşı 1 tane olumsuz etkileşim.
Örneğin, eve bir çiçek alıyorsunuz ve bu çiçeği aldığınızda o çiçeğe bakmazsan, su ve gerektiğinde gübre vermezsen, bakımını yapmazsan ne olur? Çiçek solmaya başlar.
Dolayısıyla ilgi ve beğeniyi paylaşmak da diğer özelliklerdeki gibi ilişkiyi besleyici unsurlar içeriyor.
3. Birbirine Yönelmek
Birbirine yönelmek dediğimiz şey, bir takım halinde hareket etmek.
“Biz bir ortağız, ekibiz ve birlikte hareket ediyoruz” şeklinde hissettiren her türlü faaliyettir.
Birlikte bir şeyler yapmak
Sohbet ederken birbirine yönelmek, anlamaya çalışmak, dinlemek…
Sağlıklı bir cinsel yaşam gibi noktalar birbirine yönelmeyi içeren önemli unsurlardır.
Bu nokta eğer yeterince tatmin edilmezse zamanla belli bir duygusal kopukluk, uzaklık hissi yaşanmaya başlar.
4. Olumlu Bir Bakış Açısı
İlk 3 özellik güçlü olursa bir nevi duygusal banka hesabının dolduğunu görüyoruz.
Bu banka hesabı da dolduğunda partnerler birbirine daha olumlu bir bakış açısıyla bakabilmeye başlıyor.
Herhangi bir terslik olduğunda birbirlerine karşı daha anlayışlı, daha hoşgörülü ve daha mantıklı bir şekilde bakabilme fırsatları oluyor.
5. Çatışmaları Yönetme Becerisi
Buna iletişim becerisi de diyebiliriz aslında.
Sağlıklı ilişkilerdeki kişiler herhangi bir anlaşmazlık olduğunda, belirli bir noktada görüş farklılıkları olduğunda bu konularda birbirini yıpratmadan, kırmadan konuşabiliyor.
Bu şu anlama gelmiyor; “Birbirlerine öfke göstermiyorlar, hep sakin konuşuyorlar.”
Arada gerginlik olabiliyor ama bu birbirlerini yıpratacak şekilde olmuyor ve bu konuşmalar kısır döngü içine girmiyor.
Sağlıklı ilişkilerde bu çatışmalar etkili bir şekilde yönetilebiliyor ve daha sonra bir şekilde her iki partner de o anlaşmazlık yaşanan konu hakkında birbirlerini anladığını hissetmeye başlıyorlar.
Kendi kusurlarını ve karşı tarafın haklılık payını görüp ortak noktada buluşma konusunda daha istekli oluyorlar.
6. Hayalleri Gerçekleştirmeye Destek Olmak
İlişki içinde eşinden ve partnerinden beklediğin bazı şeyler var ama aynı zamanda kendinden, hayattan da beklentilerin, belli hayallerin ve ideallerin var.
Bu hayallerin, ideallerin, seni iyi hissettiren hedeflerin konusunda ilerlediğini bilmek istersin.
Eşinin sana destek olmasını, yanında olduğunu hissettirmesini istersin.
Dolayısıyla da sağlıklı ilişkilerde partnerler birbirinin hayallerini, hedeflerini anlamaya çalışırlar ve ellerinden geldiğince maddi, manevi her türlü destek olmaya ve birbirlerinin yanında olduğunu hissettirmeye çalışırlar.
7. Ortak Anlamlar Yaratmak
Buraya kadar yazdığım özellikler güçlü olduğunda -eşler birbirini tanıyor, sevgilerini gösteriyor, ekip hissine ve olumlu bakış açısına sahipler, çatışmaları yönetebiliyorlar, hayallerini destekliyorlar- artık ilişki daha da iyi oturmaya başlıyor ve belli paydalarda bir araya gelmeye başlıyorlar.
Ne sen kendi ailenden getirdiğin kalıpları aynı şekilde uyguluyorsun, aynı beklentilerde oluyorsun ne de eşin ailesinden getirdiği dinamikler ve beklentiler içinde senin karşında oluyor.
Herbiriniz bir nevi hibrit bir model yaratmaya başlıyorsunuz.
“Bu biziz, bu bizim ailemiz.” dediğiniz belli değerler ortaya çıkmaya başlıyor.
O noktada artık “Biz bir ortağız ve ilişkimiz bir arada, uzun yıllar devam edecek.” şeklindeki güven hissini sağlamlaştırmış oluyorsunuz.
Sağlıklı ilişkilerin son 2 özelliği de -bunları başa da alabiliriz- güven ve bağlılıktır.
8. Güven
Güven çok önemli bir ihtiyaç tabi ki.
Eşine güvendiğini hissetmek istersin, zor durumlar yaşadığında senin yanında olacağını, sana destek olacağını bilmek istersin.
9. Bağlılık
Bağlılık için de eşinin sadık olduğunu, duygusal yatırımını sana yaptığını hissetmek istersin.
Onun için özel olduğunu hissetmeye ihtiyacın vardır.
Sağlıklı ilişkilerin 9 özelliğinden genel olarak bahsettim.
Bu bilgilerle ne yapabilirsin?
Belki de ilk iş olarak, bu yazıyı tekrar okuyup 9 özelliği maddeler halinde sıralayabilirsin.
Daha sonra eşinin de bu yazıyı okumasını sağlayabilirsin.
Sonra da liste üzerinde bir sohbet gerçekleştirebilirsiniz.
Hangi noktalarda güçlü olduğunuzu ve hangi noktaları güçlendirmeye ihtiyacınız olduğu konularında konuşup bir yol haritası çıkarabilirsiniz.
Bunun dışında öğrendiğiniz konularla alakalı daha çok okumak isterseniz, bunları uygulamaya dökmeyi kolaylaştırmakla alakalı bazı noktaları öğrenmenin faydalı olacağını düşünüyorsanız sana bir kitap önerebilirim:
John Gottman’ın eşi Julie Gottman ile yazdığı Evliliği Sürdürmenin 7 İlkesi adlı kitabı okumanı da öneririm.
Sana anlattığım bilgileri de tamamlayacak şekilde faydalı egzersizler ve püf noktalar var.
Eşinle birlikte bu kitabı okuyup, oradaki bilgileri kademeli olarak uygulamaya çalışabilirsiniz.
Bu yazıda bahsettiğim sağlıklı ilişkilerin 9 özelliği haricinde eklemek istediklerini, görüşlerini, deneyimlerini aşağıdaki yorumlarda paylaşabilirsin.
Uzm. Psk. Cem Gümüş
