EMDR Terapi Sonrasında Yaşanan Rahatsızlıkların Tekrar Etme İhtimali Var mıdır?

EMDR terapisi neden her zaman işe yaramaz? EMDR terapisi sonrasında daha önce yaşanan rahatsızlıkların tekrar etme ihtimali var mı?

EMDR terapisi geçmişte yaşanan travmaların, bilinç dışındaki olumsuz yaşantıların etkili bir şekilde ele alınıp işlenmesinde oldukça güçlü bir yöntemdir.

Yine de her durumda, herkeste, her zaman işe yarar mı?

EMDR terapisti olarak bu konudaki hem gözlemlerimi hem de meslektaşlarımın yaşadığı deneyimler üzerinden ön plana gelen 7 noktayı seninle paylaştım.

Eğer EMDR terapisi almayı düşünüyorsan yaşayabileceğin süreci ya da alıyorsan yaşadığın süreci daha iyi değerlendirebilmek, kendini hazırlamak ve daha verimli hale getirmek açısından bu faktörlerin farkında olman faydalı olacaktır.

Çünkü maddi-manevi bir emek veriyorsun.

Bu emeklerinin karşılığını en iyi şekilde alabilmek için nelere dikkat etmen gerektiğinin farkında olursan arayışında da ve gösterdiğin çabalar için daha verimli hareket etme şansın olur.

1. Doğru Bilgileri Almamak

EMDR terapisinin verimliliğini etkilediğini düşündüğüm 7 noktadan biri; bilgi eksikliği konusudur.

EMDR ilginç bir yöntem.

Diğer konuşma terapilerinden farklı olarak çift taraflı uyarı yöntemi kullanılıyor.

Mesela gözünle bir parmağı ritmik şekilde takip ederek ya da elinde bir titreşim aletiyle yapılabiliyor.

Yani beyne çift taraflı uyarı verirken yaşadığın olaylara, durumlara, hedeflenen konulara odaklanırsın.

Dışarıdan bakıldığında bu durum garip gelebiliyor.

O yüzden kafana yatması lazım.

Neden bu yöntemi kullanıyoruz?

Bunun mantığı nedir?

Neden işe yarıyor?

Bunların bilincinde olmazsan dikkatini tam olarak veremezsin ve erken bırakma riskin olabilir çünkü işe yaramadığını düşünürsün.

Ama zaten sen odaklanmadığın için kendini vermiyorsundur ve kendini vermediğinden sahip olduğun duygular seans odasına gelemez çünkü zihnin başka bir yerdedir.

Daha eleştirme, yargılama modundasındır.

EMDR terapisine başlamayı istiyorsan bu konuda doğru bilgileri al.

Gitmeden önce alabilirsin, gittikten sonra terapistine de danışabilirsin yani aklına takılan herhangi bir noktayı mutlaka sormalısın.

2. Hazır Hissetmeden Başlamak

EMDR terapisinin her zaman işe yaramamasında düşündüğün önemli bir neden de; hazır hissedilmeyen durumlardır.

Diyelim ki yeterince hazır hissetmeyip belki çevrenin baskısıyla ya da içinde uyanan bir istekle adım attın.

Ama EMDR terapisi ile birlikte belli taşların altlarına bakılıyor.

Seni rahatsız eden geçmiş travmalara bakılıyor.

Bu noktada hazır hissettiğin konulara odaklanmak gerekiyor.

Hazır hissetmediğin, seni bunaltabilecek konular için kendini zorlayıp terapi odasına getirmeye çalışırsan bu noktada odaklanmada güçlük yaşayacağın için motivasyonun azalabilir.

Bastırdığın, hazır hissetmediğin konular için EMDR terapisi gerekli olan enerjiyi, motivasyonu, azmi gösterebileceğin bir zamana gerekirse ertelenebilir.

“Her ne olursa olsun ben geçmişin bu gölgelerinden arınmak istiyorum. Bu konuda ne gerekiyorsa zor olsa da yapacağım.” diye en azından niyetleniyorsan zaten hazırsındır ve bu noktada adım atabilirsin.

Ama bunu demiyorsan ve “Ben gideyim ama belli noktalara girmeyelim. Şu anki sorunlarımla bağlantılı olsa bile o konulara değinmek istemiyorum.” diyorsan yeterince hazır değilsin demektir.

Bu noktada şunu da vurgulamak istiyorum; bu durum engel olmak zorunda değildir.

EMDR terapisinin 2. aşaması hazırlık aşamasıdır.

Hazırlık aşamasında duyguları nasıl kontrolde tutacağın, bunalma hislerinle nasıl başa çıkabileceğin konusu ele alınıyor.

Seni korkutan konularda seni rahatlatabilecek şeyleri öğreniyorsun.

Ama en azından bunu da öğrenmeye niyetli olman ve buna enerji harcamaya istekli olman lazım.

3. Tolerans Penceresinde Kalmamak

EMDR terapisinin her zaman işe yaramamasında önemli diğer bir etken de; tolerans penceresinde kalmakta zorluk yaşamaktır.

Tolerans penceresiyle ilgili bir yazı hazırlamıştım.

Orada detaylı olarak anlattım, bu yazıda uzun uzun anlatmayayım.

Özetle söyleyecek olursam; EMDR terapisi ile birlikte rahatsız edici belli olayları işliyorken ne çok fazla duygularda içinde kaybolmaya izin verilir ne de suya sabuna dokunmadan yüzeysel konularla vakit kaybetmeye.

Senin tolere edebileceğin, ele alabileceğin önemli, duyguların eşlik ettiği konularda kalabilmek yani orta derecede olması gerekir.

Bu noktada kalındığında bir şeyler işlenebiliyor, sindirilebiliyor ve seans içinde de bir şeylerin çözümleniyor olduğunu fark etme fırsatın oluyor.

Gittiğin uzmanın sen tolerans penceresinde tutabilmesi gerekiyor; uzmanlığının gerektirdiği bir şeydir.

Bunun için hem iyi bir hazırlık yapmak lazım hem de gittiğin uzmanın seans içi süreç yönetimini iyi yapması önemlidir.

Senin de bu konuya yardımcı olman önemlidir.

Eğer ki beli noktalar sana çok rahatsızlık veriyorsa “Bu kısımlara içimden bir ses diyor ki girelim, diğer ses de girersek daha bunalacağımı söylüyor. Daha yavaş ilerleyebilir miyiz?” diyebilirsin.

Bu şekilde hangi noktada olduğunu uzmanının fark etmesini sağlayabilirsin.

Eğer bunun farkında olmazsan ya da uzmanla aranda böyle bir iletişim yoksa o zaman EMDR’nin verimliliği düşebilir.

4. Güven İlişkisinde Sorun Olması

EMDR terapisinin her zaman işe yaramamasında diğer bir önemli etken de; terapistle olan güven ilişkisinde belli sorunların olmasıdır.

Terapistinle neyi paylaşırsan paylaş ona güvenebileceğini, seni yargılamayacağını ve onun yetkin olduğunu bilmen gerekir.

Tabii ki güvenme, inanma, yetkinliği görme zaman içinde gelişip büyüyecek bir şeydir.

Ama buna niyetli olmak, gözlemlemek ve aklına yatmayan bir şey olduğunda bunu konuşabiliyor olmak lazım.

Açık bir iletişim gerekiyor.

Özellikle de kimseye anlatmadığın belli hassas konular varsa bu konular psikoloji için önemlidir.

Kimseye anlatılamadığı için ham şekilde kalmıştır.

Bu konuların işlenmesi kendi kişisel gelişimine büyük bir ivme kazandırabilir.

Dolayısıyla da ancak terapistine güvenirsen bu konuları açabilirsin, bu konular üzerinde durmaya niyetlenebilirsin.

Eğer güven ilişkisinde sıkıntı varsa EMDR terapisinin verimliliği doğrudan azalır.

Bu arada EMDR’nin özel bir avantajı var;

Terapistine az çok güveniyorsun ama yine de bazı önemli konuları dillendirmek istemiyorsun, belki utanıyorsun; o konuları açmasan, anlatmasan bile olaya eşlik eden duyguları ve seni ne kadar rahatsız ettiğini puanladığında aslında bu olayı EMDR ile çalışmak mümkündür.

Dolayısıyla güven olduğu müddetçe bazı konuları açmasan bile çalışıp verimli hale getirmek mümkün.

Özetle önemli konuların çalışılmasına uygun bir ortam sağlanmaması EMDR terapisinin verimini düşürür.

5. Enerjiyi Takip Edememek

EMDR terapisinin verimli olmasını engelleyen önemli bir etken de enerjiyi takip etmekte yaşanan sorunlardır.

EMDR terapisinin verimli olabilmesi için sıkıntı enerjisinin ve önemli noktaların nerede olduğunu terapistinin fark etmesi ve bundan hareketle uygun bir rota çizilebilmesi gerekiyor.

Sana iyi gelecek noktaları, odaklanması gereken konuları iyi bir şekilde değerlendirmek, formüle etmek ve planlamak lazım.

Sadece bu terapi yaklaşımına bir tedavi, bir yöntem olarak bakmamak lazım.

Büyük resmi de görebilmek, önemli noktalarını fark edebilmek gerekiyor.

6. Odaklanmamak

EMDR terapisinin her zaman işe yaramamasında önemli olan etken de; odaklanma sorunudur.

EMDR yönteminde tercihen her seansta 1 olaya odaklanılır.

Tabii ki çağrışımlar başka olayı da getirir ama o gün o seans için hedeflenilmiş 1 olay vardır.

Her hafta belli kriz durumlarıyla birlikte farklı konulara girilmesi EMDR yöntemi için uygun bir yol değildir.

Çünkü belli bir yol açınca sonuna kadar gidip bağlantılı olduğu kökleri takip ederek kalıcı bir işlemleme gerekir.

Bu noktada iyi bir planlama ile birlikte genel harita çıkarılır.

Haritanın alt başlıkları içinde odaklanarak sonuna kadar gitmek, limonun suyunu iyice sıkmak lazım.

Limonun suyu iyice sıkılmadığında kalan noktalar hala sıkıntı hissi vermeye devam eder.

Bu da özellikle gözden kaçırılan, en sık yapılan hatalardan bir tanesidir.

7. Duygusal Temasta Zorluk Yaşanması

EMDR terapisinin verimliliğini düşüren diğer önemli etken; duygusal temasta zorlanan kişilerdir.

Duygusal temasta zorluk yaşanıyorsa bu EMDR’de önemli bir güçlüktür.

Çünkü EMDR yöntemi ile birlikte enerjiyi takip edebilmek için duyguların farkında olmak lazım.

Duyguların farkında olunmadığında asıl önemli olan noktalara, bilinç dışında olanlara ulaşmak zor olabilir.

Bazı kişiler, bazı sorun türleri bu konuda zorlayabiliyor.

Terapistin EMDR terapisine uygun olup olmadığını mevcut şartlara göre analiz eder.

Eğer ki duygusal temas anlamında belli zorluklar varsa hazırlık aşaması duygularını daha iyi ifade edebilmen ve hissetmen konusunda biraz daha rahatlaman için biraz daha uzun tutulabiliyor, ek destek kaynakları gerekebiliyor.

Bunlar yapılmazsa, gözden kaçırılırsa, direkt EMDR’ye odaklanılırsa verimsiz bir süreç olabilir ve hayal kırıklığı yaşanabilir.

Dolayısıyla temas kapasitesi de çok önemli bir etkendir. EMDR sonrasında kalıcı çözümler için önemlidir.

Buraya kadar anlattığım noktalar sadece EMDR tekniği için geçerlidir, diyemeyiz.

Verimli ve kalıcı çözümler sağlanan bir noktaya ulaşmak için Bilişsel-Davranışçı terapi, psikodinamik gibi diğer tür terapi yaklaşımlarında da seninle paylaştığım bu 7 noktanın göz önünde tutulması gerekiyor.

Eğer şu anda EMDR terapisi ya da başka tür bir yaklaşımdan destek alıyorsan bu saydığım faktörlerin ne kadar göz önünde tutulup tutulmayacağını ve bunlardan sana yakın olanlarını belirlemen faydalı olacaktır.

Böylece mevcut verimini artırabilirsin ya da böyle bir arayış içine girip terapistinle daha açık konulabilirsin.

Uzm. Psk. Cem Gümüştenk